بررسی اثرات عصاره آبی ـ الکلی دانه گیاه اسپند بر سطوح پلاسمایی هورمون های محور هیپوفیز ـ تیروئید در موش های صحرایی نر بالغ

مقدمه و هدف: گیاه اسپند با نام علمی پگونوم هارمالا از خانواده زیگوفیلاسه با داشتن ترکیباتی نظیر؛ آلکالوئیدها، ساپونین، استروئید و لیگان در طب سنتی به عنوان دارویی که دارای فعالیت های ضدباکتریایی، ضدقارچی، ضدتوموری، بازدارنده آنزیم مونوآمینواکسیداز، محرک سیستم عصبی و تعدیل کننده فعالیت های آندو کربنی می باشد مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عصاره دانه گیاه اسپند بر سطوح پلاسمایی هورمون های محور هیپوفیزـ تیروئید بود. مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه تجربی است که در سال 1388 در دانشگاه علوم پزشکی یاسوج بر روی 50 سر موش صحرایی نر بالغ ن‍ژاد ویستار با وزن تقریبی 320 ـ260 گرم انجام شد. در این مطالعه حیوانات به 5 گروه، شامل؛ گروه های کنترل، شاهد و 3 گروه تجربی تقسیم شدند. گروه کنترل تحت هیچ تیمار خاصی قرار نگرفت، گروه شاهد به مدت 17 روز و روزانه به میزان 1 سی سی آب مقطر به صورت خوراکی دریافت کرد و گروه های تجربی نیز به مدت 17 روز و روزانه به ترتیب90 ، 180 و 270 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره دانه گیاه اسپند را به صورت خوراکی دریافت داشتند. در روز هجدهم پس از خون گیری از حیوانات با روش رادیو ایمونواسی سطوح پلاسمایی هورمون های محرک تیروئید، تیروکسین و تری یدوتیرونین اندازه گیری شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spps و آزمون آماری آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: این مطالعه نشان داد عصاره دانه گیاه اسپند در دوزهای حداقل و حداکثر سطوح پلاسمایی هورمون محرک تیروئید و در دوزهای متوسط و حداکثر سطوح پلاسمایی هورمون های تیروکسین و تری یدوتیرونین را به طور معنی داری کاهش می دهد(05/0p< ). نتیجه گیری: نتایج این پژوهش بیانگر آن است که از عصاره دانه گیاه اسپند می توان پس از انجام تحقیقات تکمیلی در درمان پرکاری تیروئید استفاده نمود.